Bron: a.a.a.p.

De nederlaag in Spanje en nieuwe perspectieven

Bron:   Radencommunisme : Marxistisch maandschrift voor zelfstandige klassebeweging, nr. 7, 1939 / Groep van Internationale Communisten. – Bron originelen: i.i.s.g. , Amsterdam, Collectie Henk Canne Meijer. – Getranscribeerd en uitgegeven voor Rätekommunismus , met medewerking van de Association Archives Antonie Pannekoek.

Catalonië is nu geheel door de Franco-troepen bezet. Minorca heeft zich, na onderhandelingen die door Frankrijk en Engeland ten bate van Franco zijn ondersteund, overgegeven.

De overgave of verovering van Centraal-Spanje is slechts een kwestie van tijd.

Catalonië heeft geen werkelijke tegenstand geboden. Uitgehongerd, zonder voldoende kleding, zonder brandstoffen, en ook in bewapening verre de mindere van de tegenstander, onder zulke voorwaarden vechten alleen troepen van een revolutie, die in politiek opzicht succesvol is. En slechts déze hebben zelfs dan nog de kracht, ondanks alles, niet bedwongen te kunnen worden. Want slechts zij overwinnen het wapen van de tegenstanders, als zij de mensen die deze wapens hanteren, voor de revolutionaire zaak winnen.

De dertien punten van dr. Negrin betekenen niet iets, waarvoor men nog met de laatste moed van de vertwijfeling verder vecht. Als er nog een zekere tegenstand geboden werd, dan was dat slechts om de terugtocht van het leger en de vlucht van de vrouwen en kinderen te dekken.

Het grootste deel van het Catalaanse leger overschreed met een deel van hun wapenen de Franse grens, waar zij ontwapend en in concentratiekampen gestopt werden.

Zij kwamen hier niet bij een bondgenoot, die hen opnam, omdat hun zaak zijn zaak is.

Neen, voor het imperialistische Frankrijk zijn de gevluchte delen van het republikeinse leger, zijn hun wapenen, zijn het goud en de kunstschatten van het republikeinse Spanje een sjaggerzaakje, om in samenwerking met Engeland de non-interventiepolitiek tot een goed einde te voeren.

Dat is nu, na de onderhandelingen over Minorca, zelfs voor de verstokste volgeling van de Stalinistiese politiek, zonneklaar gebleken. De politiek van de "solidariteit van de democratieën", heeft volledig schipbreuk geleden.

Franco kan tegenwoordig de hulp van het Engelse en Franse imperialisme niet meer missen om zich tegen Italië en Duitsland te verzetten, die van Spanje een door hen beheerst invloedsgebied willen maken, zonder dat zij echter datgene kunnen aanbieden wat Franco zozeer gebruiken kan: Kapitaal.

En waarom zouden Engeland en Frankrijk dit voordeel tegenover Duitsland en Italië niet volledig gebruiken?

Zolang het imperialistische staten zijn, zullen zij naar imperialistische maatstaven en naar geen andere, handelen.

Niet de imperialisten zijn verraders, maar zij die zich als de vertegenwoordigers van het proletariaat uitgeven, en beweren dat de belangen van het proletariaat identiek zijn met die van de imperialistische democratieën.

Er bestaat geen “democratische buitenlandse politiek”, dat heeft de bittere Spaanse ervaring even duidelijk bewezen, als dat hij bewezen heeft, dat de politiek van het “volksfront” een politiek is, die – zowel in 1919 in Duitsland, als in 1936 in Frankrijk, als in Spanje en overal – de opkomende revolutionaire beweging verstikt, en de aangevangen revolutie stukslaat.

De Spaanse ervaringen hebben de volledige onbekwaamheid valide twee Internationales bewezen, en tevens aangetoond, dat de Stalinisten de organisatoren van de contrarevolutie zijn.

Dat de geschiedenis dat bewezen heeft, is echter niet voldoende. Het heldere bewustzijn ervan moet verhinderen, dat de lessen tevergeefs zijn geweest.

De contrarevolutie, aan welks spits Franco staat, is echter geen fascistische beweging. Hem ontbreekt de massabasis van de contrarevolutionaire en tegen het proletariaat in besliste tegenstelling staande, kleinburgerdom. Daarom kan hij niet zo’n heerschappij van kneveling en terreur doorvoeren, als het Italiaanse en Duitse fascisme. Daartoe is hij, de contrarevolutie, innerlijk te zwak.

Spanje echter zal verder worden teruggeworpen dan zelfs tijdens een reactieperiode van Primo de Rivera, waarin slechts illegale revolutionaire arbeid verricht kon worden.

Maar de illegale klassenstrijd zal verdergaan, het proletariaat zal niet versplinterd kunnen worden. De scherpste oppositie van de arbeiders en boeren tegen de reactie zal blijven bestaan. De herinneringen aan de heroïsche strijd eveneens. Zelf daar, waar de revolutionaire mannen vielen, behouden de vrouwen en kinderen de herinnering, die de revolutionaire gezindheid voedt en tot ontwikkeling brengt.

Maar ook blijven de gevolgen van de volksfrontpolitiek. Onthouden de proleten slechts de herinneringen aan de strijd en de dodelijke vijandschap tegen de contrarevolutie, dan hebben zij toch al te oppervlakkig de betekenis van de revolutie beleefd.

Zolang niet met de grootste duidelijkheid de ervaringen uit de volksfrontpolitiek getrokken zijn, leven zij zonder revolutionaire perspectieven. Zij leven voor alles onder de vreselijke druk, die zich aan de opvatting overgeeft, dat alles verloren is, omdat de overwinning een kwestie is van wapens- en voedselvoorziening.

Zolang deze mening niet verdwenen is, zolang zij niet begrijpen, dat het niet een vraagstuk van geweld, maar van politieke aard is, zolang zullen zij niet het vertrouwen in eigen kracht herwinnen.

Zo gezien is op een revolutionaire massabeweging in Spanje voor de naaste toekomst niet te rekenen. Door twee oorzaken niet: door de terreur en onderdrukking van de contrarevolutionaire militaire en politiedictatuur die Franco instelt, zowel als door het ontbreken van een revolutionair perspectief bij de brede massa.

Niet alleen echter heeft een revolutionaire partij in Spanje geweldige opgaven, hij heeft ook grote perspectieven: De toestand in deze is gelijk aan die in Frankrijk.

Echter het vervullen van deze opgaven en het verwerkelijken van de kansen zal slechts een Partij kunnen, waarvan het kader een heldere opvatting over de Spaanse revolutie en de Spaanse burgeroorlog bezit en de kunst verstaat alle lessen er uit te trekken en tegelijkertijd, aan de momenteel richtingloze en ontmoedigde massa, deze bij te brengen. Hierin bestaat overigens een vergaande overeenstemming met de toestand in Frankrijk.

(Het voorgaande namen we over uit Der Funke, Organ der Marxisten-Internationalisten; het is het voornaamste deel van het eerste artikeltje uit nr. 1, februari 1939.)

Compiled by Vico, 11 September 2021