Bron: a.a.a.p.

Barcelona, het begin van het einde

Bron:   Radencommunisme : Marxistisch maandschrift voor zelfstandige klassebeweging, nr. 7, 1939 / Groep van Internationale Communisten. – Bron originelen: i.i.s.g. , Amsterdam, Collectie Henk Canne Meijer. – Getranscribeerd en uitgegeven voor Rätekommunismus , met medewerking van de Association Archives Antonie Pannekoek.

De burgeroorlog in Spanje is met de verovering van Catalonië door de nationalisten zo goed als beslist.

Als revolutionaire strijd van de Spaanse arbeiders was hij al verloren sinds de arbeiders van Barcelona in de Mei-dagen van 1937 neergeslagen en ontwapend werden. Nadien draagt hij alleen het karakter van een imperialistische strijd tussen de fascistische en democratische machten in Europa, waarin de Spaanse arbeiders samen met de democratische bourgeoisie streden om het democratische kapitalisme tegen het overal opdringende fascistische kapitalisme in stand te houden.

Het was een ongelijke strijd, die verloren moest gaan, want achter de Spaanse fascisten stonden de fascistische grootmachten, Duitsland en Italië, met al hun macht, terwijl de democratische landen, Frankrijk, Engeland, en de gehele Volkenbond, de “non-interventiepolitiek” voerden.

Men was er zich van bewust, dat als zij in dezelfde mate het republikeinse Spanje hadden ondersteund, als Duitsland en Italië het Franco deden, dit onmiddellijk tot de algemene oorlog had gevoerd. Uit vrees voor deze oorlog hebben zij hun medestanders in Spanje prijsgegeven en vochten deze op een verloren post.

Ondertussen woedt het barbaarse geweld van de fascisten voornamelijk onder de arbeidersbevolking. Op beestachtige wijze werden duizenden van de vluchtende burgerbevolking, vrouwen, kinderen, grijsaards en gewonden afgeslacht.

Terwijl de rijken met hun auto’s al voor het beleg van Barcelona gevlucht waren (om straks weer te keren) en ongedeerd gelaten zijn door de vliegtuigen van Franco, werden de wegen, propvol met vluchtelingen, onophoudelijk vanuit laagvliegend vliegtuigen beschoten en gebombardeerd.

Zo straffen de moderne kapitaalsheren de arbeidsslaven die het gewaagd hebben tegen hun bewind in opstand te komen.

Ook het democratische Frankrijk, waarheen de stroom der vluchtelingen trok om het naakte leven te redden, liet zich niet onbetuigd.

Wie minstens 2000 francs en geldige passen in zijn bezit had, mocht de grens passeren en kan zich vrij bewegen; de honderdduizenden zonder bezit daarentegen werden tot het allerlaatst tegengehouden en toen in kampen, met prikkeldraad afgesloten en onder streng militair toezicht opgeborgen. Tegelijk is het Senaatslid Berard naar Franco gezonden om te onderhandelen. Daarbij zal het natuurlijk ook gaan om het terugdrijven van de gevluchte arbeidsslaven.

De Spaanse strijd werd gedragen door de heldhaftige opoffering van de zijde der arbeiders, maar al deze opoffering moest tevergeefs zijn, zolang het proletariaat in de grote industrielanden aan het commando van de heersende kapitalistenklasse gehoorzaamde en de wapens leverde, waarmee ze werden neergeslagen. Alleen de proletarische revolutie in de grote landen had ook de Spaanse arbeiders de overwinning kunnen brengen.

Zij waren de strijd alleen begonnen, want de democratische Volksfrontregering had reeds voor juli 1936 meer vrees voor de revolutionaire actie der arbeiders dan voor het fascisme. Deze regering, voortgekomen zijnde uit de verkiezingsoverwinning van het “Volksfront”, heeft de fascistische generaals en officieren in functie gelaten en daardoor de voorbereiding van de generaalsopstand mogelijk gemaakt.

En toen de arbeiders daarop met de revolutionaire opstand antwoordden, deden de Volksfrontpolitiekers alles, om de opstandige massa weer in het gareel van de kapitalistische orde terug te brengen. In een tijdsverloop van 24 uur stelden ze drie nieuwe regeringen samen, aldoor meer “links” georiënteerd, om zodoende gezag bij de opstandige massa te verkrijgen.

De oude arbeidersorganisaties boden daartoe de behulpzame hand: uit de sociaaldemocratische en communistische partij en de vakverenigingen, samen met burgerlijke republikeinen, werd de nieuwe regering gevormd en met behulp van hun organisaties alles gedaan om de radicale elementen van de f.a.i., c.n.t. en p.o.u.m. in bedwang te houden.

Waar men kon werden deze ontwapend; vooraanstaande strijders in de gevangenissen geworpen; andere vermoord; gehele troepenformaties van de Volksmilitie zonder toevoer van wapenen en munitie gelaten. Deze werden zo een gemakkelijke prooi voor de aanvallen van de goed bewapende fascisten.

Terwijl dus de vrijwilligers naar de fronten stroomden om de fascisten terug te slaan, voerde de regering achter het front een strijd om haar macht te vestigen en werd zo de strijd tegen de fascisten gesaboteerd.

Deze strijd achter het front heeft maanden geduurd.

De Volksfrontregering heeft daarin de overwinning behaald, voornamelijk doordat zij de beschikking had over de goudvoorraad en de verbinding met het buitenland. Ze kon wapenen en levensmiddelen kopen in Tsjecho-Slowakije, Polen, Rusland, Mexico, enzovoort. Maar ook zij alleen kon wapenen kopen, want zij garandeerde de instandhouding van de burgerlijke, kapitalistische orde. Aan de opstandige arbeiders zelf hadden de winstbeluste kapitalisten in de democratische landen en ook Rusland, niets geleverd. De Volksfrontregering vormde de schakel met de democratische, kapitalistische landen, waardoor deze de Spaanse arbeiders voor hun imperialistische belangen konden laten strijden.

Een overwinning van de revolutionaire arbeidersklasse laat de democratisch georiënteerde kapitalistenklasse in de wereld niet toe, want revolutionaire arbeiders kunnen nooit bondgenoten zijn in de imperialistische politiek van de kapitaalsmachten. Maar niet alleen de buitenlandse verbindingen hebben de Volksfrontregering geholpen haar macht over de opstandige arbeiders opnieuw te vestigen. Alleen reeds het feit, dat de revolutionaire arbeiders de centrale politieke functies van het land niet zelf ter hand namen, maar deze zonder weerstand aan de Volksfrontpartijen overliet, is beslissend geweest voor het verdere verloop.

Dat de arbeiders niet eens een poging er toe deden, afgezien dan van de propaganda van linkervleugel van de P.O.U.M., die wel in deze richting werkte, moet voor een goed deel toegeschreven worden aan de anarchistische opvattingen der f.a.i. en c.n.t., die ook de vorming van een revolutionair centraal politiek lichaam der arbeiders uit den boze achtten.

De harde werkelijkheid heeft de c.n.t. genoodzaakt die opvattingen te laten varen. Maar pas, toen de revolutionaire arbeidersstrijd, die in talloze onsamenhangende acties verliep, geordend en gericht was naar de centrale politieke richtlijnen van de “Volksfrontregering”.

Ze konden toen niet anders doen, dan deel te nemen aan deze centrale politieke functies, die de arbeidersstrijd in het kader der burgerlijke ordening moest houden. Daarmee sloot de c.n.t. als organisatie op een weinig roemrijke wijze een, op velerlei punten waarlijk roemrijk revolutionair verleden, af.

Toch heeft het de Volksfrontregering nog heel wat gekost voordat ze de overwinning op revolutionaire arbeiders behaalde. Ze kon de opkomende macht van de arbeiders in het begin niet zo bruut onderdrukken als zij dat later gedaan heeft. Haar positie was daartoe toen te wankel. Ze beschikte nog niet over een georganiseerde en goed gedisciplineerde militaire macht. De enige, die daartoe dienst kon doen, was de burgerwacht, de guardia civil, en die kon zij op het ogenblik niet op de arbeiders afsturen. Dat zou in die omstandigheden, nu de arbeiders gewapend waren, en vol strijdlust zelfmoord betekenen. De Stalinisten zowel als de sociaaldemocraten waren niet groot in aantal, in juli 1936, in de arbeidersklasse. Het merendeel was georganiseerd in de c.n.t., die vroeger steeds in tegenstelling tot de Volksfrontregering had gestaan. Het ging er dus om de c.n.t. te breken, de c.n.t. als strijdorgaan voor de arbeiders onbruikbaar te maken.

Twee dingen had dus de Volksfrontregering te doen om haar positie en daarmee de kapitalistische orde te redden. Het formeren van een leger, dat voor haar volkomen betrouwbaar was, en het vernielen van de organisatie van de revolutionaire arbeiders.

Compiled by Vico, 11 September 2021