Het logo van de uitgeverij

Spartacusoprichters in de tuin van Jaap van Otterloo in Rotterdam-Vreewijk, Iependaal 191, in de zomer van 1943.
Van links naar rechts: Leen Molenaar (Den Haag); Jaap van Otterloo, Toon van de Berg en Jan Naaraat (Rotterdam); en Stan Poppe (Amsterdam).
Bron: De Groep Gerretsen / Bart de Cort. – Den Haag : Sdu uitgevers, 1998. – 134 p.; origineel: collectie Dick de Winter

Spartacusbestuurders en familieleden in de achtertuin van Jaap van Otterloo in Rotterdam-Vreewijk, Iependaal 191, in de zomer van 1943.
Bij Jaap werd Spartacus gedrukt.
Staand van v.l.n.r: Meta Dolleman, Heddy Edelmann, Jo Laros (toen nog niet de tweede vrouw van Stan Poppe), Geur van Otterloo, Ans van den Berg en dochter Annie.
Zittend v.l.n.r. Jan Naaraat, Stan Poppe, Leen Molenaar met Rob van Otterloo op schoot en Toon van den Berg.
Jaap Otterloo staat er zelf niet op en is dus de fotograaf.
Bron: Wij moesten door... / Eindredactie Henk Smeets en Dick de Winter. – Ridderkerk : Sneevliet Herdenkingscomité, 2002. – 200 p. – p. 123.

Solidariteit in anonimiteit  : de geschiedenis van de leden van de Onafhankelijke Socialistische Partij (1932-1935) / Bart de Cort. – Breda : Papieren Tijger, 2004. – 288 p.

Supplement: Lijst o.s.p.’ers in alfabetische volgorde (version 20 July 2020, MS-Word-file).
Source: Bart de Cort; accessible at the i.i.s.g.

Communistenbond “Spartacus” 1943-1981

Immediately after the war, the Communistenbond Spartacus organised Summer Camps, which initially attracted some hundred participants (according to a very well informed police review of 1945). It was meant to strenghten the ties, but it also was a holiday for non-militant wives and children after harsh years. Very little has been preserved, except for a small pamphlet on the Summer Camp of 1948.

Zomerkamp 1948.

 Zomerkamp 1948, gehouden van 7 aug. tot 14 aug. te Putten. — [Amsterdam] : Spartacus, [1948]. — 28 p.

De inleiding is ongetwijfeld van Stan Poppe. De twee Belgen zijn onbekend, maar er zijn niet veel mogelijkheden. Vrouwe de Gravin van Luyksenburg tot Luyknereleen, waarschijnlijk Riek Luijks. Mulder: Daan Mulder. Vastenhouw: Jan Vastenhouw. Ouwe Jan: waarschijnlijk Jan Appel. Theo Maassen (zijn echte naam). Gerrit: onbekend, mogelijk Gerard van den Berg. Bertus: Bertus Nansink. Zingoto (ceremoniemeester): waarschijnlijk Leen van der Jagt. Daan Drubbel: Daan Mulder. Sirca Bluiks: Riek Luijks. Snuffelmans: mogelijk Stan Poppe maar waarschijnlijker Theo Maassen. Lea: Lea Appel. Bertus Koning: Bertus Nansink. Varinga: Age Vallinga. Een kameraad uit Bussum: onbekend. Minister Koppen: onbekend. Leen: Leen Molenaar of Leen van der Jagt. Echtpaar Toorn: onbekend. Kleine Muller: waarschijnlijk een kind van Daan Mulder. Spionnier: onbekend. Leen v.d. Jagd (de organisator): Leen van der Jagt. Oom Kees en zijn vrouw: waarschijnlijk Cees van der Kuil. Kriebeltje: onbekend. B.d.J.: onbekend. J.H.: onbekend. Het verslag meldt dat er foto's zijn gemaakt, maar die schijnen nergens te zijn overgeleverd. In 1948 was er plaats voor 90 deelnemers.

 1953, Openbare vergadering over de arbeidersopstand in Oost-Duitsland.

en | Introduction

After the Amsterdam Februari-strike of 1942, in which both the Marx-Lenin-Luxemburg-Front and g.i.c.-members participated, almost all the members of the Centrale leiding (Central direction) of the m.l.l.-Front were arrested and executed in March, and the Front disappeared. In the summer of 1943, Stan Poppe, in Rotterdam accompanied by Jan Naaraat, Leen Molenaar, Jaap van Otterloo and Toon van den Berg, in Amsterdam by Bertus Nansink, Wiebe van der Wal and others, refounded an organisation first as Revolutionair-Socialistische Arbeidersbeweging, soon called Communistenbond “Spartacus”, on confused internationalist positions, and opposed to the soon after equally new-founded Comité van Revolutionaire Marxisten, which advocated (in its most extended version) a “revolutionary defense of the degenerated worker’s and peasant’s state” (the Sovjet-Union) and thus, very much against Leon Trotsky’s and Henk Sneevliet’s opinions, finally the Allied camp.

Stan Poppe and his comrades became influenced by Herman Gorter’s positions and tended towards council-communism while trying to remain in continuity with the organisational past, and with failed efforts to unite with other groups.

From the second half of 1943 former g.i.c.-members were in contact with Spartacus. In the summer of 1944, after long debates, and recognising its own theoretical weakness, the Communistenbond finally invited g.i.c.-members to work with them; these accepted to contribute in writing and by discussion, but without immediately joining the organisation, suspicious of the ‘leninist’ background of Spartacus; after some clarification, they joined early 1945, but only to leave in 1947.

fr | Introduction

Après la grève de février 1942 à Amsterdam, dans laquelle les membres à la fois du Front Marx-Lénine-Luxemburg et du g.i.c. avaient participé, presque tous les membres de la « Centrale Leiding » (Direction Centrale) du Front-m.l.l. furent arrêtés et exécutés en mars, et le Front disparut. Pendant l’été de 1943, Stan Poppe, à Rotterdam accompagné de Jan Naaraat, Leen Molenaar, Jaap van Otterloo et Toon van den Berg, à Amsterdam de Bertus Nansink, Wiebe van der Wal et d’autres, refondèrent une organisation d’abord sous le nom de Revolutionair-Socialistische Arbeidersbeweging, rapidement appelée Communistenbond « Spartacus », sur des bases internationalistes confuses, et en opposition avec le Comité van Revolutionaire Marxisten fondé également peu après, et qui défendait (dans la version la plus étendue) une «défense révolutionnaire de l’Etat ouvrier et paysan dégénéré » (l’Union Soviétique) et donc très opposé à la vision de Léon Trotsky et Henk Sneevliet, finalement le camp Allié.

Stan Poppe et ses camarades devinrent influencés par les positions d’Herman Gorter et allèrent vers le communisme de conseils tout en essayant de préserver la continuité avec leur passé organisationnel, et avec de vains efforts pour s’unir avec d’autres groupes.

Durant la deuxième moitié de 1943, d’anciens membres du g.i.c. ont été en contact avec Spartacus. Pendant l’été 1944, après de longues discussions, reconnaissant ses propres faiblesses théoriques, le Communistenbond invita finalement des membres du g.i.c. pour travailler avec eux, ceux-ci acceptèrent de contribuer par des écrits et des discussions mais sans le rejoindre immédiatement, méfiants à l’égard du passé « léniniste » de Spartacus, après quelques clarifications ils adhérèrent au début 1945, mais pour le quitter en 1947.

Traduction de l’anglais par Bernard.

en | nl | Prehistory

On the prehistory of the Communistenbond Spartacus there are the following sources:

• Henk Sneevliet, revolutionair-socialist in Europa en Azië / Max Perthus [=Pieter van ’t Hart]. – Nijmegen : Socialistiese Uitgeverij Nijmegen, 1976. – 512 p. – (Sunschrift ; 105)
•  Tegen fascisme, kapitalisme en oorlog  ; Het Marx-Lenin-Luxemburg Front juli 1940-april 1942 / Wim Bot. – Amsterdam : Uitgeverij Syndicaat, 1983. – 196 p.
• De Groep Gerretsen ; Kroniek van een verzetsgroep 1940-1945 / Bart de Cort. – Den Haag : Sdu Uitgevers, 1998. – 134 p.
•  Wij moesten door… / Eindredactie Henk Smeets en Dick de Winter. – Ridderkerk : Sneevliet Herdenkingscomité, 2002. – 200 p.; source: Docplayer 
•  Wij gingen onze eigen weg : Herinneringen van revolutionaire socialisten in Nederland van 1930 tot 1950 / Bijeengebracht en van een inleiding voorzien door Bart van der Steen en Ron Blom. – Eburon, 2011. – 167 p. (Source: Sneevliet herdenking )
• Solidariteit in anonimiteit : De geschiedenis van de leden van de Onafhankelijke Socialistische Partij / Bart de Cort. – [Breda] : Stichting Uitgeverij Papieren Tijger, 2004. – 288 p.
• Ab Menist, revolutionair-socialistisch vakbondsleider, politicus en verzetsstrijder  / Dick de Winter. – Delft : Eburon, 2010. – 244 p.
•   Archief Revolutionair-Socialistische Partij 1928-1941 (i.i.s.g.).
• Also see: Sneevliet Herdenkingscomité 
• Generaals zonder troepen : Het Comité van Revolutionaire Marxisten zomer 1942-mei 1945 / Wim Bot. – Amsterdam : Syndicaat 1986. – 118 p. English: Generals Without Troops : Dutch Trotskyism during the Occupation  / [Wim Bot]. – In: Revolutionary History, Vol. 1 No. 4, (Winter 1988-1989). French:   Généraux sans troupes : les trotskystes [sic!] néerlandais sous l’occupation / W. Bot. :– In : Cahiers Léon Trotsky , n° 43 (septembre 1990).

en | Members

For sources and further references, see: k.a.p.n. and: g.i.c.; a further police source for the activities of Spartacus in 1948-1949 in the o.v.b. (Onafhankelijk Verbond van Bedrijfsorganisaties, in 1948 a split off of the e.v.c. (Eenheids Vak Centrale, controlled by the c.p.n.) can be found at: Stichting Argus , including leaflets and manifestos.

Former R.S.A.P./M.L.L.-members

Amsterdam

 By far most were ex-o.s.p.

 — Beer, L.A. de (-); Amsterdam; the unfortunate treasurer; only mentioned twice, in September and October 1946.
 Probably: Beer, Louise Antoinette de (1898-), time-writer (tijdschrijfster), stenotypist, Amsterdam; daughter of Geert Poppe de Beer (1859-), pastry baker (banketbakker), sales representative (handelsreiziger) en Johanna Hendrika Scholtz (2 januari 1861-) [see: Berthi’s Weblog ], landlady, boarding house lady (pensionhoudster); adresses: coming in from Bennebroek; 1929 Amsterdam, several adresses; 1938 Leidschegracht 92-I; 1939 Kerkstraat 326-II; 1941 2e Weteringsdwarsstraat 20-bhs; 27 mei 1942 PB 40245 [a postbox, in hiding]; 18 november 1947 Nicolaas Beetsstraat 150-I; 1952 Coppelstockstraat 55-II; other known adres Rustenburgerstaat 349-III; 1954 2e Helmersstraat 47-I; 1971 ’s-Gravensandeplein 17-III; 1978 Amersfoort, Utrechtseweg 266 (a psychiatric institution, also nursery home).

 — Jagt, Leendert Adriaan Manus van der (Leen, Manus, 1902-1969); metal worker (metaalbewerker), Amsterdam; administrative adress for the summercamp in 1947, organiser in 1948; lived 1934-1956 Van Beuningenstraat 90-I; then Van Beuningenstraat 80-I; son of Leendert Pieter Manus van der Jagt, bricklayer (metselaar), and Alida Petronella Louwerens; marries 1929 Geertruida Elisabeth Vastenhouw (1906/1907- , she moved to Hilversum in 1972), daughter of Jan Hendrik Vastenhouw, stonecutter (steenhouwer), and Johanna Magdalena Geertruida Masmeijer; sister of Jan Hendrik Vastenhouw.

 — Kuil, Cornelis van der (Cees, Alblasserdam Z.H., 1890-Amsterdam, 1971), Amsterdam; henchman (handlanger), Amsterdam; since 1944 lived Makassarstraat 35-II, then Eerste Oosterparkstraat 127-II (in the same house also Andries Jongbloed), 1952 Tweede Oosterparkstraat 12-III; son of Willem van der Kuil and Kaatje Spruit; marries 1916 Margaretha Hendrika de Vries (1886-); children: Cornelis (1917-), Willem (1919-) and Catharina Margaretha (1924-).

 — Luijks, Hendrika Geertruida (Riek, born as Mensink, recognised through her parents’ marriage shortly after her birth, Utrecht, 1881-Amsterdam, 1962); primary school teacher, Amsterdam; daughter of Jacobus Johannes Luijks and Bertha Geertruida Mensink, 1922-1925 she lived Hongkong, China; since 1925 several addresses Amsterdam, 1936 Sarphatipark 120-3h, 1941 Stadionweg 222-III, 1942 Pieter Lastmankade 29-I, 1945 Beethovenstraat 114-II, 1955 Korte Prinsengracht 49 (Galerij B), 1962 Houtmankade 27-IV (with Bertus Nansink and Maartje Valk), Dr. Jan van den Tempelstraat 28-I (nursing home).

 — Mulder, Daniël (Daan, 1911-); driver (chauffeur), machine polisher (machine polijster), window cleaner (glazenwasser), Amsterdam; son of Daniël Mulder and Jansje Frederika Sophia Wilhelmina Halsema, marries 1936 Elisabeth Nansink (1914-); they lived Houtmankade 25-4h-voor (with Bertus Nansink), 1941 postbox 352018 [in hiding], 1947 Van Heemskerckstraat 30 hs-links, 1949 Anna van Burenstraat 26-II, 1972 discharged for disability, 1982 Paardebloem 68, Hoorn; children: Frederik Wilhelm (1943-) and Petrus Engbert Jacobus (1947-).

 — Nansink, Petrus Engbert Jacobus (Bertus, 1907-1984); woodworker (houtbewerker), Amsterdam; s.d.a.p., o.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front; in August 1942 he was arrested and sent to a concentrationcamp, he had cyancali with him but jumped from a train and went into hiding in The Hague (officially he went to Delfzijl, Marc Busstraat 103 [=Marcus Buschstraat]); in 1948 seafaring man (varensgezel); president of the “Landelijk Actie Comité Indonesia”, composed of members of the communistenbond Spartacus, the Vrije Socialisten Vereniging (v.s.v.) and the Nederlandse Bond van Vrije Socialisten (n.b.v.s.), then dissolved, living Houtmankade 27-IV; in 1949 elected as representative for Amsterdam in the General Council of the o.v.b., he then lived Houtmankade 27-III, 1982 Jan Bongastraat 5 (nursing home); Riek Luijks lived some of her last months with them; he remained active in the Communistenbond Spartacus until 1981; son of Petrus Engbert Jacobus Nansink, brick piler (steenzetter), and Jannetje Aarse, marries 1930 Maartje Valk, no children found.

 — Poppe, Constant Johan Hendrik (Stan, Tilburg, 1899-1991; writers names: F. Jansen, Tjeerd Woudstra, S.P. Hiemstra, R. Hulsman); customs officer (belastingambtenaar); member of the social-democrat youth-organisation in Haarlem during the First World War; member of the s.d.a.p. at the age of 18, drafted in the army in 1919; and active in the social-democrat union n.v.v., first Terborg, then Ede, member at early age of the communal council there in 1922-1929, he was then professionally transferred to Zaandam were he became secretary of the section Zaandam of the s.d.a.p. and member of the communal council from 1931 onwards; joined the o.s.p.in 1932, maintained his communal council membership, then joined the r.s.a.p. in 1935 and was reelected, in 1940 member of the Central Leadership of the m.l.l.-front, and founding member of the Communistenbond Spartacus in 1942. Was sacked in 1934 as customs officer because of his membership of the o.s.p. (this was forbidden for public servants); founded subsequently the publishing house “De Vlam” (The Flame); remunerated administrator/secretary-treasurer of the o.s.p. after the Jordaan-revolt in Amsterdam in 1934 (and the disappearance of Jacques de Kadt en Sal Tas), and then of the r.s.a.p., and of the “Central Leadership” (Centrale Leiding) of the m.l.l.-front; in 1942 co-founder of the Revolutionair-Socialistische Arbeidersbeweging in Nederland, soon after called “Communistenbond Spartacus” of which he remained the principal member until it ceased to exist in 1981; after May 1945 he worked again as customs officer. Son of Ludovicus Joannes Constantinus Poppe, government clerk (rijksklerk, also customs officer), and Berendina Hendrika Poppe; marries Haarlem, 1923 Anna Dikmans; remarries Jo Laros; in 1949 he lived Geleenstraat 15-III; his papers are conserved in the i.i.s.g. 

 Stan Poppe, probably 1922; source: i.i.s.g. 

 — Raapis, Johanna Cornelia Jacoba (Jo, 1901-1999); Amsterdam; r.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front; marries 1924 Abraham Menist (Ab, pseudoniem A. de Roode, 1896-executed 1942), two daughters: Ellie (1925-2005) en Pien (1933-2003).

 Pinksteren 1935, vooraan: Ineke (=Pien) en Ellie Menist, achteraan Jo Menist-Raapis en Ab Menist, bron: Ab Menist, revolutionair-socialistisch vakbondsleider, politicus en verzetsstrijder  / Dick de Winter.

 — Valk, Maartje (Marie, 1908-); Amsterdam; s.d.a.p., o.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front; daughter of Jacob Valk, pile driver (heier), and Aleida Berendina Beier; marries 1930 Bertus Nansink, no children found.

 — Vastenhouw, Jan Hendrik (Jan, 1908-1992); Amsterdam; not o.s.p., m.l.l.-Front; in 1949 member of the editorial board of the o.v.b. periodical “Nieuwe Strijd”, he then lived Van Hogendorpstraat 117-III, in 1941 117-II; son of Jan Hendrik Vastenhouw and Johanna Magdalena Geertruida Masmeijer, marries 1938 Hiske Sipsma (1914-), children: Rudolf Jan (1944-) and Geertruida Elisabeth (1947-).

 — Wal, Wiebe van der (Schoterland, 1906-1987); machine benchman (machinaal bankwerker), Amsterdam; also traded coal and vegetables in his neigbourhood; Amsterdam; s.d.a.p., o.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front; presided evening meetings after long working hours; he also held and worked the double mimeograph (a Gestetner) bought after the war; he remained active in the Communistenbond Spartacus until 1981; since 1936 he lived Reinier Claeszenstraat 40hs (contact-address of the Communistenbond Spartacus); son of Pieter van der Wal and Siebrigjen Hoekstra, marries Grootebroek, 1934 Antje Gorter (1907-); children: Kees (1939-) and Corry (1947-).

The Hague

 The network in the Hague is poorly documented; during the war the group was loosely connected to Spartacus (although Leen Molenaar was a founding member) and also had relations with other illegal groups; it was driven by its underground activities (confiscated ration cards supply, falsifying identity cards, distribution of illegal papers, hiding people) rather than political positions; see: De Groep Gerretsen, p. 51-54. A research needs to be done.

 — Molenaar, Leen (alias zwarte and rode Kees, 1900-1947); construction worker, The Hague; o.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front; died 18 December 1947, an obituary of his death in “Spartacus”, Afscheid van Kees, in: Spartacus, 1947, nr. 51, on his funeral Begrafenis Kees, nr. 1, 3 January 1948; and afterwards: [Een steen] Voor Kees, in nr. 11, 13 March 1948.

 Leen Molenaar; source: De Groep Gerretsen / Bart de Cort (collectie H. Lelyveld).

 — Rijpkema, Jac. (-); lived 1948 Stortenbekerstraat 7; excluded from the e.v.c. by the c.p.n..

Enschede

 — Horst, Pieter Johannes van der, see under Rotterdam.

Rotterdam

 At the exception of Tinus de Winter (ex-r.s.p.) all ex-o.s.p.; most left in 1948 in favour of the o.v.b.; we are poorly informed about those who remained.

 — Berg, Antonie van de (Toon, 1903-1977); worker (arbeider), Rotterdam, o.s.p., r.c.p., m.l.l.-Front, e.c.v., played an important role in the o.v.b.

 — Bernhard, Wim (-); Rotterdam; o.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front.

 — Edelmann, Hedwig (Heddy, Jánoshalma,1908-); Rotterdam, o.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front, marries 1939 Jan Naaraat; emigrates 1984 to Canada; daughter of Herman Naftali Edelmann and Auguszta Müller.

 — Hommerich, Maria Helena Clasina (Miep, ±1910-); o.s.p., b.r.s., m.l.l.-Front; daughter of Hermanus Petrus Johannes Hommerich, coffeehouse holder (koffiehuishouder), and Helena Jacoba de Block; marries 1930 Jan Naaraat, divorce 1938.

 — Horst, Pieter Johannes van der (Piet, Rotterdam, 1905-); worker; he moved in the 1934 to Enschede; in a police-report in 1948 as Spartacist within the o.v.b.; then living mr. Arend van den Woudenslaan 18, Rotterdam; later he lived Marum (Groningen); son of Nicolaas van der Horst, boat worker (bootwerker) and Adriana Johanna Stout. “Ter voorbereiding op de illegaliteit was eind jaren 1930 een select gezelschap r.s.a.p.-ers naar Antwerpen afgereisd voor een bespreking met Belgische geestverwanten over het opzetten van een ondergrondse organisatie; tot deze delegatie behoorde ook Piet van der Horst, onder andere omdat hij over een illegale radiozender beschikte die was gericht op Duitsland. Hij was in 1934 door Sneevliet vanuit Rotterdam naar Twente gestuurd met de opdracht om de financiële janboel van het n.a.s. in die regio op te ruimen. Deze was ontstaan doordat het n.a.s. tijdens de grote textielarbeidersstaking van 1931/’32 de stakingskas van de Landelijke Federatie van Textielarbeiders heimelijk had aangevuld met geld van de werklozensteun. Dit geld, afkomstig van de rijksoverheid, werd destijds uitgekeerd via de vakbonden. Van der Horst was eveneens aanwezig bij de oprichtingsvergadering van het m.l.l.-Front in september 1940. Samen met Jan Koeslag uit Arnhem en Age Vallinga uit Zutphen behoorde Van der Horst tot de leiding voor het oosten van Nederland. Tijdens de bezetting onderhield hij contact met de centrale leiding via Leen Molenaar. Na de bevrijding heeft Van der Horst jarenlang de rubriek Tussen Regge en Dinkel in Spartacus geschreven. P.E.J. [Bertus] Nansink, Enkele gegevens over Pieter Johannes van der Horst […] over zijn illegale activiteiten tijdens de Duitse bezetting, brief aan Stichting 1940-1945, 22 augustus 1971; C.J.H. [=Stan] Poppe, Verklaring ter ondersteuning van een aanvraag tot toekenning van Buitengewoon Pensioen door P.J. van der Horst, 15 mei 1976.”; (  De vrees voor wat niet kwam : nieuwe arbeidsverhoudingen in Nederland 1935-1945, aan het voorbeeld van de Twentse textielindustrie / Gerard Kuys. – [Amsterdam] : Universiteit van Amsterdam, 2010. – (Academisch proefschrift), p. 217-225, 548-554;   De rauwe wet van vraag en aanbod : Arbeidsverhoudingen in de Twents-Gelderse textielindustrie 1945 tot 1949 / Nick C.C. Vos, Academisch proefschrift, 2011, p. 209, noot 430).

 — Kellenbach, Cor (1880-1965); Rotterdam; o.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front, in 1965 Daad en Gedachte; daughter of Gerrit Johannes Kellenbach and Mezina Johanna van Eyk.

 — Naaraat, Johannes Cornelis (Jan, 1906-1958); construction worker (bouwvakker), Rotterdam, Amsterdam; o.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front; son of Wilhelm Naaraat and Christina Regina Elisabeth Kaiser, marries 1930 Maria Helena Clasina Hommerich, divorce 1938, remarries 1939 Heddy Edelmann.

 — Otterloo, Jacob van (Jaap, 1909-1991); baker, Rotterdam; o.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front, o.v.b.; son of Johannes Jacobus van Otterloo and Neeltje Antonia Boers, marries 1934 Geurtje van Wijk.

 — Winter, Tinus de (1909-1994); worker, Rotterdam, r.s.p., r.s.a.p., m.l.l.-Front, e.v.c., o.v.b., wrote in Nieuwe Strijd and in the organ of the Socialistische Beweging; made efforts to found a new r.s.a.p. and n.a.s.; later member of the p.s.p. (pacifist socialist party, with seats in parliament) with a board position in the section Rotterdam; for a short while he was also member of the Socialistische Unie ; but left early when the leader Carlos Pronk, at the end of a meeting, asked the present to sing the national hymn; according to his son Dick (in 2020) he was “until the end a class conscious revolutionairy socialist”.

 Tinus de Winter; source: Dick de Winter.

Zutphen

 — Vallinga, Age (1891-); worker, Zutphen; m.l.l.-Front, proposed in 1946 (he is called “Vullinga”) to unify with the trotskyist c.r.m.; continued to work with Jan de Boer over there, in 1948 he was present on the Summer Camp of Spartacus; son of Otto Vallinga, cigar maker, and Johanna Maria Enzerink; marries 1915 Aaltje Kruitbosch; three children. With Piet van der Horst (Enschede) and Jan Koeslag (Arnhem) leadership over East-Netherlands.

Former G.I.C.-members

 Absent were some anti-party members as well as some of the “activist” branch. According to Henk Canne Meijer (letter to Anton Pannekoek) there were some twenty former g.i.c.-members still active in 1947.

Those who remained after the 1947-split

 — Appel, Jan; Amsterdam; left 1948; see: g.i.c.

 — Berreklouw, Lea; Amsterdam; left 1948; see: g.i.c.

 — Maassen, Theo; Amsterdam; left in 1964 for Daad en Gedachte; see: g.i.c.

 — Heuvel, Theo van den; Amsterdam; left in 1964 for Daad en Gedachte; see: g.i.c.

Those who left with the 1947-split

 — Agen, Age van; Amsterdam; see: g.i.c.

 — Albada, Bruun van; Amsterdam; see: g.i.c.

 — Albada, Piet van; Rotterdam; see: g.i.c.

 — Berg, Gerard van den; Amsterdam; see: g.i.c.

 — Holtwijk, Wim in 1947 member of the Buro voor Internationaal kontakt of Spartacus; see: g.i.c.

 — Canne Meijer, Henk; Amsterdam; see: g.i.c.

 — Joustra, Lucie; Rotterdam; see: g.i.c.

 — Leereveld, Han; Amsterdam; see: g.i.c.

 — Leereveld, Marcel; Amsterdam; see: g.i.c.

 — Stokvis, Henk (ps. H. Pasman); Amsterdam; see: g.i.c.

 — Sijes, Ben; Amsterdam; see: g.i.c.

 — Spierenburg, Willem; Amsterdam; see: g.i.c.

 — Zegerius, Fie; Amsterdam; see: g.i.c.

Others

 — Brendel, Cajo; member since 1952, left in 1964 for Daad en Gedachte; see: g.i.c.

 — Cortendaal, ? (-);

 — Dien, Elsa van (Paramaribo, 1914-2007), astronomist, Amsterdam, pupil of Anton Pannekoek, 1942 v.o.w. [vertrokken onbekend waarheen; flee ande hide in Leyde]; she left with the g.i.c.-members in 1947 (then moving to the u.s.a. to graduate); marries 1950 in Bandoeng, Indonesia Bruun van Albada; see: Wikipedia  (en), and: Joods monument Zaanstreek ; daughter of Gerrit van Dien and Rebecca da Silva.

 Elsa van Dien with Bruun van Albada and their sons; source: a.a.u.w. .

 — Karlsberg, Bernhard (Bernd, Ben; Hamburg 1899-London 1985; ps.: Berg), doctor of law and political science; specialised in migration-questions; temporary representative of the travel agency of his parents (vertegenwoordiger reisbureau) in order to get a residence permit in the Netherlands, legal advisor (rechtskundig adviseur); in Germany member of the k.p.d.; in 1936 he came to Amsterdam from Prague after having been accused of high treason in Germany in 1935; in the illegality during the war he came in contact with “Spartacus” and became member; he had doubts on the question of the state and was asked to write a pamphlet which led to “Van slavenmaatschappij tot arbeidersmacht” (1946); during discussions leading to one of the splits he proposed to continue the review “Spartacus” as a cultural review; active in favour of the “Wiedergutmachung” for the restitution and compensation for Nazi persecutees in the Netherlands who had been deprived of their household effects and other assets, for which he received the royal title “Officer in the Order of Oranje-Nassau” in 1965; he was the son of Moses Karlsberg (1865-murdered Sobibor, 1943) and Bertha Emilie Simon (1872-murdered Sobibor, 1943); marries Hamburg, 1922 Ilse Mathilde Heilbron (Hamburg, 1900-murdered Auschwitz, 1944), she came to Amsterdam from Prague in 1938 with their children; he remarries 1948 Hanna Lendner (Vienna 1908-), she came to Amsterdam from Paris 1936; he lived Merwedeplein 23-3h; 1940 Wieringermeer, Nieuwe Sluizerweg A 17 (a center for jewish refugee children); 1940 back to Merwedeplein 23-3h, then underground, 1941 v.o.w. [vertrokken onbekend waarheen, geen p.b. [persoonsbewijs], uitgeschreven]; 1945 Faradaystraat 2-boven; 1954 Edisonstraat 10-II; 1972 Keverberg 64; he obtained the Dutch nationality in 1958-1959; children: Rahel (Hamburg 1923-), Ruth (Hamburg 1925-), Walter (Hamburg 1926-); one child was sent to the concentrationcamp Westerbork but escaped; sources: Archiefkaarten en gezinskaarten , Amsterdam; Wikipedia  (de); Sobibor ; and: Stolpersteine Hamburg .

 Ben Karlsberg, 1970; source: Geni .

 — Kool, Frederik (Frits, ca. 1923-1983); member in 1946-1947; was mainly politically active in Leiden, where he attended a meeting in the living quarters of Jan Wolkers; worked since 1950 at the i.i.s.g. in Amsterdam; in 1964 he published an article in Tirade ; became a historian of the Communist Left; editor of the series “Dokumente der Weltrevolution”, Olten (Switzerland), 1967-1976. See:  Frederik Kool † / v.W. [Arend van Woerden]. – In: International Review of Social History, 28 (1983), Nr 2, p. 175.
Source: Cambridge University Press 

 — Meulenkamp, Jaap (1917-1998); anarchist background; joined around 1950; left in 1964, co-founder of Daad en Gedachte in 1965; author of: “Wie willen boas blieven” : De Oostgroninger landarbeidersstaking van 1929. – Groningen : Uitgeverij Stabo/All-Round b.v., 1983. – 116 p. – (Populair-wetenschappelijke geschriften); waarnaar: Het spoor terug  (vpro radio, 25 april 1987).

 — Ruiter, Jaap (-);

Contacts in Belgium

In September 1945 a Communistenbond “Spartacus” was founded in Belgium, with the publication “Arbeiderswil”; nothing is known about the composition of the group.

 — Brenders, Anton (1922-2010); Antwerps (Antwerpen); see: Eerbetoon aan kameraad Anton Brenders (1922-2010) .

 — Hennaut, Adhémar (1899-1977); Brussels; in 1947 he translated “De arbeidersraden” by Anton Pannekoek in French (which however wasn’t published), and organised an international conference in Brussels in 1947; see: g.i.c.

 — Spruit, Jef (-±1975); Brussels; in contact; member of “Internationalisme”; Brussels

 — Victor, L., (-); Antwerps (Antwerpen); in 1948 living Spaarstraat 22, Antwerpen.

Compiled by Vico, 5 August 2015; latest additions 24 September 2021, additions 21 April 2023

Übersicht / Overview / Aperçu / Overzicht

• en | Introduction
• fr | Introduction
• en | nl | Prehistory
• en | Members
• Former r.s.a.p./m.l.l.-members
• Amsterdam
• The Hague
• Enschede
• Rotterdam
• Zutphen
• Former g.i.c.-members
• Those who remained after the 1947-split
• Those who left with the 1947-split
• Others
• Contacts in Belgium